Braccia restituite all'agricoltura, ovvero la guerriglia dei pomodori

(IlMinuto) - Casteddu, 30 de su mesi de làmpadas - Su prof. Francu De Fabiis e sa prof.ssa Antonedha Piras s’ant ghiau a sa scrubeta de is nòminis de is spètzias chi eus postu in s’Ortu-Giardinu. Passillendi in sa memòria de is costumàntzias, cannoscèntzias e cumpetènzias de su cannotu, eus atobiau no sceti matas, ma fintzas mineralis, materialis èdilis, s’istòria de sa Sardìnnia, e is colunizadoris. Eus torrau a scubèrriri cannoscèntzias antigas, ollus sentzialis e nuscus, coxina e mestieris.

Unas cantu spètzias chi nci funt in su giardinu nostru

Nòminis in itallianu

Elicriso

Nòmini scientìfigu latinu

Helichrysum italicum; Helichrysum saxatile Moris

Nòminis in lìngua sarda

Uscratina (Nùgoro)

Bruschiadinu (Scalebranu)

Buredha (Gadhura)

Frore de Santa Maria (Logudoru)

Ziza de Maria (Ollollai)

Archimissa (Orune)

Simu (Aritzo)Sa mellus parti de is nòminis sardus si ndi benit de s'imperu chi de custa mata, sèmpiri birdi, si ndi fait. Fuat imperada po scovai e donai fragu bellu a su forru e po abruxai is tzudhas de su croxiolu de su procu candu benit bociu.

Seus chistionendi de una mata imperada meda in s’erboristeria, po fàiri mexinas, po cuncordai nuscus e imoi fintzas cument’e printzìpiu ativu in sa cura de s’AIDS, contras a su càntziru e contras a is bruxoris de su corpus, cumenti est scritu in s’artìgulu de sa "Noa Sardìnnia" de Simonetta Selloni, 23 martzu 2007:

Arthanolu, strina a is sardus de is scientziaus americanus

"Àrthana. Si tzerriat Arthanolu, est unu printzìpiu ativu contras s’abruxori e boci batèrius chi s’agatàt in s’abruschiadinu chi crescit in su Gennargentu, Helichrysum italicum, e chi oi est cunsiderada una de is molèculas naturalis de prus importu po sa circa de mexinas noas contras a is abruxoris de corpus, contras a su càntziru e contras a s’AIDS. De s’Arthanolu ndi chistionat in su nùmuru de martzu, chi bessit in custas diis, sa arribista de s'American Chemical Society and American Society of Pharmacognosy".

Nòmini itallianu

Rosmarino

Nòmini scientìfigu latinu

Rosmarinus officinalis

Nòminis in lìngua sarda

Tzìpiri (Campidanesu)

Romasinu (Logudoresu)

Roma (Ballau)

Arromàniu (Sarcidanu)

Ispicu (Iersu)

Spicu (Mandas)