Sardigna e crisi económica: sa disfida citia citia tra industria pesanti e ambienti
(Chistionis e Opinionis) - Casteddu, 19 de su mes''e arbili - Eurallumina e Vinyls. Funt custus is capítulus de sa crisi de s'industria in Sardigna chi agataus in su coru de is úrtimas crònacas. Est frimma de duus annus sa fàbbrica de óssidu de allumíniu de Portovesme, cun pagu prus de 400 traballadoris in cassa integratzioni. De cida passada, a pustis de diris e diris de lota, sa contienda, forsis, parrit arribbada a unu furriadroxu. Su Ministeru de s'Isvilupu económicu at donau a sa Rusal - multinatzionali russa meri de s'aziendha - 18 mesis po torrai a fai partiri is impiantus. Agoa de 420 diris de s'ocupatzioni de s'ex presoni de S'Asinàra, no parrit invecis agatai una solutzioni sa contienda Vinyls. Is svizzerus de sa Gita no scéti no ant donau is 100 millionis de eurus necessàrius po pigai is impiantus in Sardigna e in Venetu comenti boliant is acórdius, ma a s'apellu macat puru su dinai po pagai is stipéndius de su mes'e fiàrgiu e de su mes'e martzu. De su blog de s'Ísula de is Cassintegraus si denunciat sa "totali incapacidadi de su Ministru Romani, su cumportamentu pagu bellu de Gita e sa malacreméntzia de Eni, chi cun sa complicidadi de su Guvernu est arrennescia a fai falliri s'operatzioni de béndhida".Eurallunima e Vinyls: duus contiendas chi si pigant giogu de unu númeru mannu de bustas de su stipendiu, dinai necessàriu a fai bivi centinas de famílias.
Ma custu tipu de industria arrespetat sèmpiri su diritu a sa saludi i est sèmpiri cumpatìbili cun s'amparu de s'ambienti? No parrit própriu. In su mes'e paschixèdda de su 2010, in su Tribbunali de Casteddu, est cumentzau su processu a is responsàbbilis de sa Portovesme srl sprecullitaus po ai interrau in modu abbusivu dexi metrus cubus de arrefudus industrialis toscus in Sèttimu e Serramanna e po ddus ai impitaus comenti "materiali po preni is istradas". S'11 de su mes'e gennàrgiu de ocannu 8milla litrus de ollu combustìbili funt stetius perdius in mari po mori de sa segadura de una pompa chi furniat sa centrali E-ON de Fiume Santo impestendi in modu grai a is costeras de sa Sardigna de Tramuntana. De sa fin'e su mantessi mesi est sa nova de s'isbarcu in Portovesme de unus cantu càmius prenus de aremus chi beniant de s'Alfa Acciai de Brescia: 70 tonnelladas de arrefudus radiuativus blocaus primu de intrai in manixu. S'ambientalista Sandro Martis - tra is promotoris de is mobilitadas de is mesis passaus contr'a sa dirigéntzia de sa Portovesme srl - centrat a su coru de sa chistioni: "Tocat cumprendi e tocat nai una borta po sèmpiri - precisat Martis - ca sa calidadi de sa vida de totus depit essi prus importanti de su postu de traballu de pagu genti […] addolumannu impestau meda, custu no bolit nai […] ca cussus traballadoris depant perdi su traballu, ma bolit nai ca si depit fai un'isfortzu […] po trasformai custas produtzionis in manixus chi no fatzant dannus a s'ambienti".
E bosàterus ita ndi pensais?
Progetu realizadu cun sa partetzipatzione de sa Regione Autònoma de Sardigna – L.R 26/97 subra sa limba e sa cultura sarda