Sa Printzissa de is Castedhus de Arena

Càstia càstia, immoi nci dha fatzu a ndi artziai pesus mannus medas. M’intendu aici beni, seu aici forti. Oi est una dia bella e nc’est fintzas unu bellu soli callenti-callenti, e in s’àiri frisca s’intendit su fragu de su mari e de is froris.

Is àterus cumpangedhus de mei mi caminant a su costau s’unu avatu de s’àteru, che a passu de sordau.

Èja, est berus! Oi seu pròpiu prexada meda! Mi fait prexeri meda fintzas a trabballai. Ma totu in duna intendu unu sciùmbullu forti-forti, cumenti chi essint torrobonadas, dh’arruint pedras mannas-mannas, chi arrùmbula-arrùmbula, agiumai si ndh’arregollint fintzas a nosu. Ndi calant coidendi cumenti chi essint ponendi avatu, e po ndi dha sodigai, sa torrobonada cosa insoru etotu.

Totus si fuint, e is filas chi primu pariant aici deretas e beni asseliadas si ndhi sculant in dunu acìnnidu de ogu.

E aici cumenti chi fessi alloriada po su chi est sutzedendi, m’agatu a sola cun su truncu mannu-mannu chi fia traghendi.

“Ma ita totu est sutzedendi?!?? Boh?

Mah! Ita spantu, perou, chi totu custu budrellu non mi fatzat a tìmiri. Ita pagu sentidu chi tengu!” Aici si naràt sa fromighedha a conca arrùbia. “Bollu pròpiu biri de innui benit, ita est, o chini est, chi fait sutzedi totu custu murigu chi m’insurdat, chini est circhendi de mi strobbai custu bellu mengiànu de istiu?”

Aici pensàt sa fromighedha a conca arrùbia, chi si tzèrriat Lisa, in s'interis chi circàt de cumprèndiri ita fiat sutzedendi. E fendi atintzioni in mesu de totu cudhu murigu e in mesu a su pruini, caminàt a bellu a bellu ma sigura conca a s’àteru tretu, a s’imbressi, aundi andànt is àteras fromighedhas amigas cosa sua chi, intamis, circànt de si ndi fuiri.

Fiat tandu chi iat bistu, e su corixeddu d’atripada a forti a forti, una piciochedha pitica-piticherredha, ma no po is fromighedhas, chi intamus de dha fàiri a tìmiri, furiat cumenti chi dh’atraessit faci a issa etotu.

Non est a narri ca Lisa no essit mai bistu genti, ma custa fiat sa primu borta chi custu atòbiu no dhi poniat timoria peruna, e fiat cumenti ca sa fromighedha-traballadora s’essit fintzas spantada e presumia po àiri bistu custa pipiedha. Issa teniat is pilus longus-longus anedhaus e a culori de oru, is ogus fiant asuledhus e teniat sa cara totu prena-prena de pannugas; furiat benia a si stojai pròpiu acanta-acanta de Lisa.

E in s'interis chi is àteras fromighedhas, cumpàngias de trabballu, si spainànt currendi chentze sciri innui andai, cun atrìviu issa s’acòstiat a cudhu corpus mannu-mannu e grogu, chi si fiat immoi stojau in s’arena callenti-callenti, a nimancu unu pramu de manu, manu de òmini si cumprendit, de acanta a innui fiat issa.

Sa pipiedha, o po mellus narri e po is òminis, issa no est manna meda, ma po is fromighedhas a conca arrùbia de s’arratza de Lisa, cudha arratza chi tenit is corrixedhus longus longus, sa pipiedha pariat manna-manna.

Lisa abarrat a sola, iat pensau de nci pesai asuba de cudhu corpus, in calisisiat parti, e apustis nci fiat fintzas arrennèscia, e no dhi fiat stètiu mancu meda difìtzili a nci artziai a pitzus de un’anca, pròpiu a deretu de su genugu. Cumenti fiat mannu! Ma no nci fiat bòfiu tempus meda a nci artziai asuba de cudhu chi a Lisa pariat unu cùcuru, e candu nci fuat lòmpia a su cucuredhu si fiat posta a caminai, chentza de sciri a innui a si nci tirai, ma chentza de abarrai pentzendhinci meda.

E in s'interis chi fiat caminendi, s’acatat ca su corpus, innui ndi fiat apatighendindi sa brenti, e innui forsis fiat stentendisia meda, si moviat cumenti e chi essit stremesiu, e tandu una timoria manna dhi fiat pigada, fintzas ca timiat de nci liscinai e de ndh’arrui a jossu de un’artària manna meda po Lisa.

Fiat intzandus chi po sa primu borta sa fromighedha iat pensau de si ndi fuiri. Forsis ca fiat torrendi insegus? A pustis de àiri detzidiu de no si pònniri avatu a is cumpangedhas suas chi intamus si fiant fuias atesu?

Totu in duna chi fiat po si fuiri e si ndi abasciai de pitzus de su genugu de me innui nci fiat ampuada, iat intèndiu ca sa piciochedha prangiat curruinendi e ghetendi làmbigas mannas-mannas. E su cropus suu pariat trèmiu de tronus, a àtera cosa Lisa no arrennesciat a dhus assimbillai. Tandu dhi fiat benia una bidea. Bidea chi dhi podiat costai fintzas meda, ca no si podit mai sciri cumenti si fùrriant is òminis contras a chini est prus dèbbili de insoru. Intzaras Lisa cun totu su sùlidu chi portat in is prumonedhus suus, si fiat posta a tzerriai a boxi manna-manna.

“Po it’est chi ses prangendi? De chini est sa nexi? Ti potzu agiudai? Bai a sciri chi d’essit intèndia! E chi dh’iat intendiat d’iat a pòtzia cumprèndiri? Furiant passaus unus cantu mamentus e sa piciochedha sèmpiri currinendhu dh’iat arrespustu:

“Pràngiu ca seu trista meda, e m’intendu assola, e non tengu peruna cosa de cunsideru po is de s’arratza de mei etotu.”

“No fait a nci crèiri”, iat pensau illuegus sa fromighedha a conca arrùbia-traballadora, issa puru giovunedha che sa piciochedha. “No depis pràngiri prus, tui ses bonixedha ca m’iast pòtziu fintzas strecai e no dhas fatu, no pràngias prus, ca cun cudhas làmbigas mannas-mannas m’iast a pòdiri fintzas e trogonai”. Fiat aici chi Lisa iat tzerriau is cumpangedhas cosa sua, fromighedhas trabballadoras e fromighedhas sordaus e a cad'e una de issas arregolliat un’arrulloni de arenixedha a culori de prata, ca fintzas a cudha dia dhi fiat pàrtiat cosa de pagu contu, e asùbant a pitzus de sa fronti de sa piciochedha e si dhas poniant che una corona, e dha iant nomenada “Printzissa de is Castedhus de Arena”.

E aici sa piciochedha, de immoi tzerriada “Printzissa de is Castedhus de Arena”, dònnia mengianu lompiat a sa pràja, e totus is fromighedhas a conca arrùbia de su matessi niu de Lisa, dha festànt e giogànt impari cun issa: d’aciudant asuba de is genugus e nci abasciant a jossu currendi e fendi su liscinedhu in su brutzu de su pei. Faendidhi su chillighitu ca a sa Printzissa praxia meda. Dhi potaiant is fustighedhus de palla prus mellus e bellixedhus, is pisus is prus bonus, e is arenixedhas prus luxentis.

De cudha dia, sa chi fiat stètia una piciochedha sceti de intzandus fiat sa “Printzissa de is Castedhus de Arena”, biviat prexada e biada bantendisia de is amighixedhas cosa sua a ses ancas chi giogànt cun issa.

francudefabiis